چای ترش: گیاهشناسی، خواص و توصیههای قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Hibiscus
نام علمی گیاه:
Hibiscus sabdariffa L.
تاریخچه و گیاهشناسی:
هیبیسکوس یا چای ترش که به آن چای سرخ یا چای مکّی هم می گویند، بومی هندوستان تا مالزی است و سال ها پیش به آفریقا برده شد. این گیاه در قرن هفدهم، در برزیل، و قبل از سال 1804 در گواتمالا برای مصارف غذایی کشت می شد. در اوایل دهه 1890، دکتر وبر، آن را در فلوریدا کشت کرد ولی به دلیل یخبندان شدید همه گیاهان از بین رفتند.
چای ترش تا پس از جنگ جهانی دوم، در جنوب و مرکز فلوریدا در باغ های خانگی کشت می شد. در سال 1962، چای ترش در مصر بیشتر به دلیل مصارف دارویی کشت می شد تا غذایی. در سال 1971، گل های این گیاه در سنگال، تولید و خشک می شدند و از آنجا به میزان 10 تا 25 تن در سال به اروپا حمل می شدند. امروزه این گیاه به میزان وسیعی در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری توزیع شده است و گل آن برای تهیه ی مربا، نوشیدنی و چای، در مصر، ایران، تایلند و کشورهای غربی کاربرد فراوان دارد.
دانستنی های کشاورزی
خواص چای ترش:
خواص چای ترش:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای چای ترش
اگزالیک اسید، مالیک اسید، سیتریک اسید، استئاریک اسید، پالمیتیک اسید، تارتاریک اسید، آسکوربیک اسید، آراشیدیک اسید، پروتوکاتچوئیک اسید و هیبسیتین،آنتوسیانین، دِلفینیدین، سیانیدین-3-روتینوزید، بتاکاروتن، بتاسیتوسترول، گالاکتوز، پکتین و کوئرستین.
زنان اهل تاهیتی و هاوایی گل چای ترش را به نشانه ی این که مجرد هستند، پشت گوش راستشان قرار می دهند. اگر این گل پشت گوش چپ قرار گیرد، نشانه ی تأهل آنها است.
مصریان برای خنک نگه داشتن بدن در اقلیم گرم سرزمینشان، چای ترش می نوشند.
مردم سودان و مصر در نُطق های مراسم عروسی و گردهمایی های فامیلی، چای ترش می نوشند.
از روغن گل و برگ چای ترش برای تقویت رشد مو و جلوگیری از ریزش آن استفاده می شود. این روغن را پیش از استحمام روی پوست سر ماساژ می دهند.
- برای دمنوش: 1.5 گرم چای ترش خرد شده.
- برای فشار خون بالا: چای ترش تهیه شده با 1.25-2 گرم یا 150 (میلیگرم بر کیلوگرم) چای ترش در 150 تا 500 میلیلیتر آب جوش برای فشار خون بالا استفاده شده است. این دمنوش به مدت 30-10 دقیقه دم گذاشته و روزانه 1 تا 3 مرتبه به مدت 2-6 هفته نوشیده شد.
صبح یک بار یا درطی روز دوبار، با فاصلهی هشت ساعت.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
به طورکلی، هیچگونه خطرات سلامت یا عوارض جانبی در ارتباط با مصرف مناسب دوزهای درمانی تعیین شده شناخته نشده است.
بارداری و شیردهی
مصرفی خوراکی چای ترش به عنوان دارو ناایمن به نظر میرسد. عوارض جانبی چای ترش نادر است اما ممکن است شامل ناراحتی یا درد معده موقت، نفخ، یبوست، حالت تهوع، ادرار دردناک، سردرد، زنگ گوش یا لرزش شود.
دیابت
چای ترش ممکن است سطوح قند خون را کاهش دهد. ممکن است لازم باشد دوز داروهای دیابتتان توسط پزشکتان تنظیم شود.
فشار خون پایین
چای ترش ممکن است فشار خون را پایین آورد. براساس فرضیه، مصرف چای ترش ممکن است فشار خون را در افراد با فشار خون پایین بسیار کاهش دهد.
جراحی
چای ترش ممکن است بر سطوح فند خون اثر بگذارد، کنترل قند خون در طول جراحی و بعد از آن دشوار است. مصرف چای ترش حداقل 2 هفته قبل عمل جراحی متوقف کنید.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویههای خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنشهای آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمیکنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیتزا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمیتواند از واکنشهای آلرژیک بدنهای مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش میآید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
نوشیدن چای ترش پیش از مصرف استامینوفین ممکن است سرعت دفع دارو از بدن را افزایش دهد.
کاربرد در طب قدیم
- در طب سنتی از چای ترش برای درمان فشارخون بالا، بیماری های کبد و تب استفاده می شد.
- در طب سنتیِ آفریقا این گیاه برای درمان سرفه و گلودرد و همچنین به عنوان آنتی باکتری، مدرّ، ضد اسپاسم و از بین برنده ی زرداب و صفرا مصرف می شود.
- در طب سنتی تایلند چای ترش را برای درمان سنگ کلیه به کار می برند.
- از گل های چای ترش برای سرماخوردگی، بی اشتهایی و به عنوان مدر و تا حدی ملین استفاده می شود.
- همچنین این گیاه در طب چینی برای درمان دمل، تورم، التهاب پوستی و زونا به کار می رود.
برخی سوالات متداول درباره چای ترش
«چای ترش» نوعی دمنوش با رنگ قرمز طبیعی است که با خیساندن گلهای خشک شده گیاه هیبیسکوس (Hibiscus) در آب جوش تهیه میشود. این نوشیدنی دارای طعمی ترش است که میتوان آن را به صورت گرم یا سرد نوشید. با توجه به شرایط آب و هوایی و محل رشد متنوع، صدها گونه از گیاه هیبیسکوس وجود دارد. با این حال، برای تهیه چای ترش عمدتاً از گونه با نام علمی Hibiscus sabdariffa استفاده میشود.
✔ چای ترش برای لاغری: برخی از مطالعات نشان دادهاند که چای هیبیسکوس با کاهش اشتها، جلوگیری از شکستن و جذب پلیساکاریدها، کاهش جذب غذا، و همچنین دفع سموم و مایعات اضافی بدن، میتواند به کنترل وزن کمک کند.
✔ چای ترش و فشار خون: تأثیر چای ترش در کاهش فشارخون به ویژگیهای ادرارآور و آنتیاکسیدانی آن (که بهواسطه وجود پلیفنولها از جمله فلاونوئیدها و آنتوسیانینها بروز میکند) نسبت داده میشود. براساس تحقیقات، این گیاه به شل شدن رگهای خونی کمک میکند و بنابراین جریان خون را بهبود میبخشد. برخی دیگر نیز درخصوص کاهش ضربان قلب پس از مصرف این نوشیدنی گزارش دادهاند. همچنین اعلام شده است که چای ترش از فعالیت آنزیم مسئول ایجاد فشارخون بالا در بدن (ACE) جلوگیری میکند.
✔ چای ترش برای کبد چرب: شواهد علمی حاکی از این است که هیبیسکوس ممکن است اثر محافظتی بر روی کبد داشته باشد. تحقیقات روی حیوانات نشان دادهاند که این گیاه میتواند فواید بالقوهای در کاهش آسیب کبدی، سمزدایی کبد، و بهبود عملکرد کبد داشته باشد.
✔ فواید چای ترش برای دیابت: طبق تحقیقات انجام شده روی موشهای دیابتی، گیاه چای ترش میتواند ترشح انسولین را افزایش داده و سطح قند خون را کاهش دهد. همچنین، با جلوگیری از فعالیت آنزیمهای مشارکتکننده در جذب کربوهیدرات، میتواند به کاهش قند خون کمک کند. این نتایج ممکن است برای افراد دیابتی مفید باشد.
✔ چای ترش برای سلامت قلب: چای هیبیسکوس با کاهش فشار خون، کاهش سطح چربی خون، اثرات گشادکننده عروق و بهبود جریان خون، ممکن است در سلامت قلب نقش داشته باشد.
✔ سرشار از آنتیاکسیدان: چای هیبیسکوس حاوی مقدار زیادی ترکیبات آنتیاکسیدانی به نام «آنتوسیانین» است. این ترکیبات آنتیاکسیدانی با خنثی کردن رادیکالهای آزاد مضر در بدن، به بهبود سلامت کمک میکنند. آنتیاکسیدانها باعث کاهش استرس اکسیداتیو، کنترل التهابات و محفاظت از بدن در برابر ابتلا به سرطان میشوند.
به طور کلی، چای ترش (هیبیسکوس) دارای اثر ملیّن نیست. با این حال، واکنشهای فردی به غذاها و نوشیدنیها میتواند متفاوت باشد، بنابراین ممکن است برخی افراد پس از مصرف چای ترش تغییراتی در حرکات روده داشته باشند. علاوه بر این، اعتدال در مصرف هر نوع غذا یا نوشیدنی نکته کلیدی است و مصرف بیش از حد چای ترش ممکن است منجر به عوارض ناخواسته از جمله اسهال شود.
اگر به دنبال اثر ملیّن و رفع یبوست هستید، میتوانید از گیاهان دیگری مانند خاکشیر، روغن بادام، تخم کتان، شنبلیله، کاسنی، رزماری، آلوورا و گل سرخ محمدی که بهطور خاص دارای اثر ملیّن خفیف هستند، استفاده کنید.
❗در دوران بارداری، بسیار حائز اهمیت است که در مصرف برخی از دمنوشهای گیاهی احتیاط نمایید. برخی از این دمنوشها ممکن است حاوی گیاهان یا موادی باشند که در دوران بارداری مضر باشند.
❗به افراد باردار توصیه میشود که قبل از مصرف هر گونه دمنوش یا مکمل گیاهی، با پزشک خود مشورت کنند؛ زیرا پزشکان میتوانند بر اساس سطح سلامت فردی، مراحل بارداری، و هرگونه خطرات احتمالی مرتبط با مواد تشکیلدهنده این محصولات، راهنماییهای لازم را ارائه دهند.
1- بهبود کیفیت خواب: چای هیبیسکوس حاوی ترکیباتی است که میتواند اثرات آرامبخش خفیفی داشته باشد و به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
2- تنظیم فشار خون: چای هیبیسکوس ممکن است در کاهش فشار خون مؤثر باشد. ارتقاء سلامت قلب و عروق، میتواند به طور غیرمستقیم از خواب بهتر حمایت کند، زیرا تنظیم فشار خون برای سلامت کلی بدن بسیار حائز اهمیت است.
3- کاهش اضطراب و استرس: اثرات آرامبخش چای هیبیسکوس ممکن است به کاهش سطح اضطراب و استرس کمک کند. این امر به آرامش بیشتر قبل از خواب کمک کرده و میتواند خواب راحتی را فراهم کند.
* لازم به ذکر است که شواهد علمی در مورد اثرات خوابآور چای هیبیسکوس ممکن است به اندازه برخی دیگر از داروهای خوابآور قوی نباشد. همچنین، اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف میکنید، قبل از ایجاد تغییرات قابلتوجه در رژیم غذایی یا سبک زندگیتان، توصیه میشود با یک پزشک مشورت کنید.
بهطور سنتی، از جوشانده یا دمنوش چای ترش به عنوان راهکاری برای درمان سرماخوردگی و سرفه، تسکین خلط گلو، کاهش تب، کنترل فشار خون بالا و کاهش غلظت خون استفاده میشود. همچنین، این گیاه به عنوان یک منبع با اثرات ادرارآور و ملیّن خفیف شناخته میشود.
توصیه میشود که به عنوان دمنوش، روزانه حدود 1.5 گرم از گلبرگ چای ترش خرد شده را مصرف کنید.
برای کنترل فشار خون بالا، میتوانید حدود 2 گرم از این گلهای قرمز رنگ را در 150 میلیلیتر آب جوش به مدت 10 تا 30 دقیقه دم بگذارید. سپس به مدت 2 تا 6 هفته، روزانه 1-3 مرتبه از این دمنوش استفاده کنید.
توجه داشته باشید که قبل از شروع هر نوع درمان مکمل، بهتر است با پزشک مشورت کنید، به خصوص اگر دارای شرایط خاص سلامتی یا در حال مصرف داروهای دیگر هستید. پزشک حد مجاز مصرف روزانه چای ترش و همچنین تداخلات دارویی را براساس وضعیت سلامت و نیازهای خاص شما ارزیابی میکند.
- Thomson PDR Staff (Ed.). (2004). PDR for herbal medicines. Physician's Desk Reference (PDR)
- Hibiscus flowers Health Benefits. Improvised Home Remedies – Cure within 24 Hours. Retrieved from http://improvisedhomeremedies.com/hibiscus-flowers-health-benefits/
- N. Mahadevan, Shivali, & P. Kamboj. (2009). Hibiscus sabdariffa Linn. An Overview. Indian Journal of Natural Products and Resources, 8(1), 77-83. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/handle/123456789/3769
- (2015, Mar 14). Fun Flower Facts: Hibiscus. snaplant.com. Retrieved from http://snaplant.com/flowers/fun-flower-facts-hibiscus/
- Yaneff, J. (2015, August 2). 10 Surprising Health Benefits of Hibiscus Tea. DOCTORS HEALTH PRESS. Retrieved from http://www.doctorshealthpress.com/food-and-nutrition-articles/hibiscus-tea-benefits/
- Damanik, R. The Effect Of Roselle Extract (Hibiscus sabdariffa Linn.) On Blood Glucose Level And Total Antioxidant Level On Diabetic Rat Induced By Streptozotocin. Retrieved from http://www.iosrphr.org/papers/v4i10/B041008016.pdf
- HIBISCUS TEA BENEFITS: Enjoy the health benefits of this beautiful flower. mindfulword. Retrieved from http://www.themindfulword.org/2012/hibiscus-tea-health-benefits/
- Hudson, T. Hibiscus Sabdariffa: A Research Review of Its Uses and Safety. Retrieved From http://www.todaysdietitian.com/whitepapers/Hibiscus_Sabdariffa.pdf
- Find a Vitamin or Supplement, HIBISCUS. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-211-hibiscus.aspx?activeingredientid=211&activeingredientname=hibiscus
- Hibiscus sabdariffa. Examine.com. Retrieved from https://examine.com/supplements/hibiscus-sabdariffa/
- Hibiscus. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/npp/hibiscus.html
- Carvajal-Zarrabal, O., Hayward-Jones, P.M., Orta-Flores, Z., Nolasco-Hipólito, C., Barradas-Dermitz, D.M., Aguilar-Uscanga, M.G., & Pedroza-Hernández, M.F. (2009). Effect of Hibiscus sabdariffa L. Dried Calyx Ethanol Extract on Fat Absorption-Excretion, and Body Weight Implication in Rats. Journal of Biomedicine and Biotechnology, Article ID 394592, 5 pages. Retrieved from https://www.hindawi.com/journals/bmri/2009/394592/
- https://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/roselle.html
- B. Shewale, P., A. Patil, R., & A. Hiray, Y. (2012). Antidepressant-like Activity of Anthocyanidins from Hibiscus rosa-sinensis Flowers in Tail Suspension Test and Forced Swim Test. Indian Journal of Pharmacology, 44(4), 454–457. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3469946/
- Haji Faraji, M., & Haji Tarkhani, A. (1999). The Effect of Sour Tea (Hibiscus sabdariffa) on Essential Hypertension. Journal of Ethnopharmacology, 65(3), 231-6. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10404421
- Tseng, T. H., Kao, T. W., Chu, C. Y., Chou, F. P., Lin, W. L., & Wang, C. J. (2000). Induction of apoptosis by hibiscus protocatechuic acid in human leukemia cells via reduction of retinoblastoma (RB) phosphorylation and Bcl-2 expression. Biochemical Pharmacology, 60(3), 307-315. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10856425
- Hirunpanich, V., Utaipat, A., Morales, N.P., Bunyapraphatsara, N., Sato, H., Herunsale, A., & Suthisisang, C. (2006). Hypocholesterolemic and Antioxidant Effects of Aqueous Extracts from the Dried Calyx of Hibiscus sabdariffa L. in Hypercholesterolemic Rats. Journal of Ethnopharmacolog, 103(2):252-60. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1621368
- Mozaffari-Khosravi, H., Jalali-Khanabadi, B.A., Afkhami-Ardekani, M., Fatehi, F., & Noori-Shadkam, M. (2009). The Effects of Sour Tea (Hibiscus sabdariffa) on Hypertension in patients with Type II Diabetes. Journal of Human Hypertension, 23(1), 48-54. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18685605
هشتگ
منابع
- Thomson PDR Staff (Ed.). (2004). PDR for herbal medicines. Physician's Desk Reference (PDR)
- Hibiscus flowers Health Benefits. Improvised Home Remedies – Cure within 24 Hours. Retrieved from http://improvisedhomeremedies.com/hibiscus-flowers-health-benefits/
- N. Mahadevan, Shivali, & P. Kamboj. (2009). Hibiscus sabdariffa Linn. An Overview. Indian Journal of Natural Products and Resources, 8(1), 77-83. Retrieved from http://nopr.niscair.res.in/handle/123456789/3769
- (2015, Mar 14). Fun Flower Facts: Hibiscus. snaplant.com. Retrieved from http://snaplant.com/flowers/fun-flower-facts-hibiscus/
- Yaneff, J. (2015, August 2). 10 Surprising Health Benefits of Hibiscus Tea. DOCTORS HEALTH PRESS. Retrieved from http://www.doctorshealthpress.com/food-and-nutrition-articles/hibiscus-tea-benefits/
- Damanik, R. The Effect Of Roselle Extract (Hibiscus sabdariffa Linn.) On Blood Glucose Level And Total Antioxidant Level On Diabetic Rat Induced By Streptozotocin. Retrieved from http://www.iosrphr.org/papers/v4i10/B041008016.pdf
- HIBISCUS TEA BENEFITS: Enjoy the health benefits of this beautiful flower. mindfulword. Retrieved from http://www.themindfulword.org/2012/hibiscus-tea-health-benefits/
- Hudson, T. Hibiscus Sabdariffa: A Research Review of Its Uses and Safety. Retrieved From http://www.todaysdietitian.com/whitepapers/Hibiscus_Sabdariffa.pdf
- Find a Vitamin or Supplement, HIBISCUS. WebMD. Retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-211-hibiscus.aspx?activeingredientid=211&activeingredientname=hibiscus
- Hibiscus sabdariffa. Examine.com. Retrieved from https://examine.com/supplements/hibiscus-sabdariffa/
- Hibiscus. Drugs.com, Know more. Be sure. Retrieved from https://www.drugs.com/npp/hibiscus.html
- Carvajal-Zarrabal, O., Hayward-Jones, P.M., Orta-Flores, Z., Nolasco-Hipólito, C., Barradas-Dermitz, D.M., Aguilar-Uscanga, M.G., & Pedroza-Hernández, M.F. (2009). Effect of Hibiscus sabdariffa L. Dried Calyx Ethanol Extract on Fat Absorption-Excretion, and Body Weight Implication in Rats. Journal of Biomedicine and Biotechnology, Article ID 394592, 5 pages. Retrieved from https://www.hindawi.com/journals/bmri/2009/394592/
- https://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/roselle.html
- B. Shewale, P., A. Patil, R., & A. Hiray, Y. (2012). Antidepressant-like Activity of Anthocyanidins from Hibiscus rosa-sinensis Flowers in Tail Suspension Test and Forced Swim Test. Indian Journal of Pharmacology, 44(4), 454–457. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3469946/
- Haji Faraji, M., & Haji Tarkhani, A. (1999). The Effect of Sour Tea (Hibiscus sabdariffa) on Essential Hypertension. Journal of Ethnopharmacology, 65(3), 231-6. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10404421
- Tseng, T. H., Kao, T. W., Chu, C. Y., Chou, F. P., Lin, W. L., & Wang, C. J. (2000). Induction of apoptosis by hibiscus protocatechuic acid in human leukemia cells via reduction of retinoblastoma (RB) phosphorylation and Bcl-2 expression. Biochemical Pharmacology, 60(3), 307-315. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10856425
- Hirunpanich, V., Utaipat, A., Morales, N.P., Bunyapraphatsara, N., Sato, H., Herunsale, A., & Suthisisang, C. (2006). Hypocholesterolemic and Antioxidant Effects of Aqueous Extracts from the Dried Calyx of Hibiscus sabdariffa L. in Hypercholesterolemic Rats. Journal of Ethnopharmacolog, 103(2):252-60. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1621368
- Mozaffari-Khosravi, H., Jalali-Khanabadi, B.A., Afkhami-Ardekani, M., Fatehi, F., & Noori-Shadkam, M. (2009). The Effects of Sour Tea (Hibiscus sabdariffa) on Hypertension in patients with Type II Diabetes. Journal of Human Hypertension, 23(1), 48-54. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18685605